Philip K. Dick - Karanlığı Taramak

Yazar: Philip K. Dick
Kitap: Karanlığı Taramak
Orijinal Adı: A Scanner Darkly
Çeviren: Mehmet Ada Öztekin
Yayınevi: Altıkırkbeş Yayınları
Basım Yılı: 2011
Sayfa Sayısı: 350
Puanım: ★★★★☆☆☆☆☆☆

Philip K. Dick çok sevdiğim yazarlardan biri, Karanlığı Taramak adlı kitabı da ismini çokça duyduğum ve merak ettiğim bir kitaptı, fakat kitabı bitirmemle birlikte Karanlığı Taramak, hiç ama hiç beğenmediğim ve açık ara farkla okuduğum en kötü PKD kitabı haline geldi.

PKD'nin hayatından yoğun izler taşıyan ve başyapıtı olarak adlandırdığı bu yarı-otobiyografik kitapta, geleceğin Amerikası'ndan bir kesit anlatılıyor. Nüfusun büyük çoğunluğunun kullandığı "D Maddesi" adlı uyuşturucu türü nedeniyle devlet zor zamanlar geçirmektedir. D maddesi, kullananları müptela haline getiren oldukça tehlikeli ve uzun dönemde de beyinde ciddi hasarlara yol açan bir ilaçtır. Gerçek adı Fred olan bir narkotik ajanı, Robert Arctor (Bob) adı altında D maddesi kullanan bir grup uyuşturucu satıcısının kimliklerini açığa çıkarmak amacıyla aralarına sızmış, ancak bu süreçte kendisi de D maddesinden çokça kullanmış ve gerçek kimliği ve büründüğü diğer kimlik olan Bob birbirine karışmaya başlamıştır. Kitabın sonunda yer alan yazar notunda PKD, bu romanın içindeki bir karakter olmadığını, bu romanın kendisi olduğunu ve kitaptaki diğer karakterlerin hepsinin de tanıdığı diğer insanlardan olduğunu söylüyor. Kısacası, kitap kurgu olmasına karşın, yazarın hayatını anlatıyor aslında.

Peki neden bir yazarın "başyapıtım" olarak adlandırdığı bir kitabı beğenmedin? diye sorduğunuzu duyar gibiyim, üstelik internetteki yorumların çoğu da pozitif yönde olmasına rağmen. İlk olarak kullanılan uyuşturucu temasının popüler kültür içindeki işlenişinden oldum olası hoşlanmadığımı belirtmem lazım. Uyuşturucu madde kullanımı her zaman için bana uzak bir konu oldu; ne film izlerken ne de kitap okurken bu konuda yapılmış işlerden hoşlanmıyorum. PKD'nin bir diğer kitabı Palmer Eldtritch'in Üç Stigmatası belki de bu konuda yaşadığım bir istisnaydı. Orada da aynı şekilde konu, benzer bir uyuşturucu maddesi üzerinden ilerlese de kitabı daha çok beğendiğimi hatırlıyorum çünkü bilim-kurgu ögeleri daha fazla kullanılmıştı. Oysa ki Karanlığı Taramak'ta, başarılı olma potansiyeline sahip konusuna karşın hemen hemen hiçbir bilim-kurgu ögesi kullanılmamış; bu da kitabı uyuşturucu konusunda yazılmış sıradan bir kitap haline getirmiş. Sıkıcı anlatım, akıcılıktan uzak olaylar dizisi ve yetersiz çeviri de tüm bu kötü özelliklerin üstüne tuz biber ekmiş. 

Uyuşturucu alt kültürü, bolca argo içeren diyaloglar, sanrılar, çoklu kimlik bunalımı gibi filmlerde çokça rastlanabilecek temalar kitap içinde sıkça yer alıyor. Eğer bu tarz konulardan hoşlanıyorsanız bu kitap tam size göre; fakat benim gibi böyle konulara ilgi duymuyorsanız bu kitaptan hoşlanmayabilirsiniz. 

Kitabın bir de film versiyonu olduğunu hatırlatmak isterim. Filmde, Bob Arctor karakterine Keanu Reeves hayat verirken, Robert Downey Jr, Winona Ryder ve Woody Harrelson gibi oyuncular da diğer karakterleri oynamışlar.